menou

Κυριακή 29 Νοεμβρίου 2009

Ο Δανακός






Ο Δανακός είναι ένα μικρό χωριό, κτισμένο στο βάθος μιας χαράδρας, με άφθονα νερά που παλαιότερα κινούσαν νερόμυλους. Κοντά στο χωριό, σε μία υπέροχη τοποθεσία βρίσκεται το μοναστήρι του Φωτοδότη, το παλαιότερο μοναστήρι της Νάξου. Από την εκκλησία της Αγίας Μαρίνας που βρίσκεται στην διακλάδωση του δρόμου προς τον Δανακό, ξεκινάει μονοπάτι προς την κορυφή του Ζα.

Τρίτη 24 Νοεμβρίου 2009

ΔΑΝΑΚΟΣ


ΕΙΡΗΝΗ ΧΑΛΚΟΥ ΜΑΡΙΑ ΣΚΟΥΛΑ


Η ΠΟΙΗΤΡΙΑ ΕΙΡΗΝΗ ΧΑΛΚΟΥ ΣΤΗΝ ΚΩΜΙΑΚΗ



ΕΙΡΗΝΗ ΧΑΛΚΟΥ "Τραγουδώ και Γράφω"

Μα" μένα το τραγούδι μου
είναι για τους νησιώτες
που ξέρουν και χορεύουνε
με του βιολιού τσι νότες.

Νησιώτισσα γεννήθηκα,
νησιώτισα θα μείνω,
νησιώτικα θα γράφω έγω,
όσο χρονώ κι αν γίνω.

             Χαλκορήνη

ΔΑΝΑΚΟΣ ΝΑΞΟΥ



 ΔΑΝΑΚΟΣ

Ο Δανακός είναι ένα µικρό ορεινό χωριό του Δήµου Δρυµαλίας Νάξου. Είναι κτισµένο στο βάθος µιας χαράδρας σε 400 µ. υψόµετρο στους Β.Α. πρόποδες του Ζα, ανάµεσα στα χωριά Φιλότι και Απείρανθος
Το όνοµα Δανακός προέρχεται από το αρχαίο περιεκτικό δονακών-δονακώνος, δηλαδή τόπος γεµάτος µε δανακές, καλαµιώνες. Για την ετυµολογία του χωριού υπάρχουν δυο ακόµη παραδόσεις -  ­ερµηνείες.
Σύµφωνα µε την πρώτη : «ο Δανακός είναι από τα πιο παλιά χωριά της Νάξου. Αυτός που τον κατοίκησε, λένε πως λεγότανε Δαναός. Το χωριό ήταν στη Σφαή, κοντά στην εκκλησία του Αγίου Ιωάννη του Θεολόγου, στο νεκροταφείο. Μεταφέρθηκε στην σημερινή του θέση µετά την ερήμωσή του από µια πειρατική επιδροµή των Τούρκων και τη σφαγή όλων των κατοίκων του. Λίγα τα σπίτια στην αρχή και αργότερα περισσότερα.
Η άλλη παράδοση που αναφέρεται από τον ιστορικό Γκριµάλντι, στα 1849, στην ανέκδοτη ιστορία του για τη Νάξο αναφέρει πως: «Εκεί ο Ζευς βίασε, παρά τη θέλησή της, τη Δανάη, (Δανακών), που αργότερα γέννησε τον Περσέα».
Η φημισμένη πηγή του έξω από την εκκλησία της Ζωοδόχου Πηγής και το γεγονός ότι ο τόπος είναι κατάλληλος για κτηνοτροφία, πρέπει να συνετέλεσε στην κατοίκηση του τόπου.
Ορισμένα μνημεία και παραδόσεις µμαρτυρούν, ότι ο µικρός συνοικισµός µπορεί να υπήρχε στο Δανακό από την αρχαιότητα. Ο περιηγητής Ντουζί εκφράζει την πιθανότητα ότι στη σηµερινή θέση του Φωτοδότη πιθανόν να υπήρχε αρχαίος ναός του Απόλλωνα. (Δεν βρίσκουµε κανένα σηµάδι που να επιβεβαιώνει αυτή την εικασία, είναι προφανές όµως και θα µπορούσε ακόµη να προσθέσει ότι ο ναός, εάν υπήρξε, ήταν αφιερωµένος στον Απόλλωνα. Αν πάντως υπήρξε κάποιος αρχαίος ναός στην περιοχή του Φωτοδότη, πάνω στον οποίο κτίστηκε ένας χριστιανικός ναός, αυτός πρέπει να 'τανε του Δία και όχι του Απόλλωνα). Η ύπαρξη της στητής πέτρας (υναικας πέτρες) εκεί και µνηµάτων δεν αποκλείει την υπόθεση, να πρόκειται για µενχίρ της εποχής, που σηµαίνει ότι εκεί υπάρχει αρχαίο νεκροταφείο και πιθανόν αρχαίος οικισµός.
Ακόµα οι διάφορες παραδόσεις για θησαυρούς της βασιλοπούλας του κάστρου του Φωτοδότη, τα βυζαντινά του µνηµεία, ο ανεικονικός ναός του Αγίου Ιωάννου του Θεολόγου της εικονοµαχικής περιόδου στο νεκροταφείο και το µοναστήρι του Φωτοδότη αποδεικνύουν ότι ο συνοικισµός υπήρχε και τη βυζαντινή περίοδο.
Στην εποχή της Φραγκοκρατίας - Τουρκοκρατίας η περιοχή αναφέρεται σαν τόπος του άρχοντα Κάστρι. Πύργος του µάλιστα, «ο Πύργος του Κάστρι», υπήρχε
παλιότερα κοντά στο Φωτοδότη. Σχετικό είναι και το Απεραθίτικο δίστιχο :
«Είδα το της µέρας τ' άστρι που κυνήα µέσ' στου Κάστρι».
Οι κάτοικοί του προέρχονται από τα χωριά Απείρανθο και Φιλώτι. Κύρια όµως είναι Απεραθίτες, αφού ο Δανακός για πολλά χρόνια ανήκε στο Δήµο Απερανθίας, µέχρι που έγινε κοινότητα. Εκεί βρήκαν καταφύγιο αρκετοί Κασώτες πρόσφυγες µετά την καταστροφή του νησιού τους από τους Τούρκους στα χρόνια της Ελληνικής επανάστασης.
Εδώ πρέπει να αναφέρουµε τα λόγια κατοίκου του χωριού, ότι στο χωριό κατοικούν
και αυτόχθονες. Επώνυµα όπως: «Τσάφος, Χάλκος, Δρυµαλίτης, ... είναι
Δανακιώτικα! Καµιά σχέση δεν έχουν µε τα παραπάνω χωριά! Είναι κάτοικοι που κατοικούν εδώ και αιώνες στο Δανακό».
Επειδή το χωριό ήταν µικρό και αποµονωµένο στη Νάξο λένε τα ακόλουθα
χαρακτηριστικά δίστιχα:
«Που να γεννεί ο Δανακός, όσο 'ναι το Φιλότι
και το Φιλότι να γεννεί όσο 'ναι το Μετόχι»
Στον 'αωό του Δανακού κάθουνται δυο βορθάλοι
κι ο ένας παίζει το βιολί κι ο άλλος το ντουµπάκι ...
Το Μοναστήρι του Φωτοδότη βρίσκεται Β.Δ. του Δανακού, ένα τέταρτο δρόµο
από το µονοπάτι ανάµεσα στο χωριό και τη µονή ή ένα τέταρτο δρόµο µε
αυτοκίνητο από το χωριό.
Βρίσκεται σε ειδυλλιακό περιβάλλον στο βουνό Κορακιά, σε υψόµετρο 700 περίπου µέτρα, στα ανατολικά του νησιού, σε µικρή απόσταση από τη θάλασσα. Στο θαλάσσιο ανοικτό ορίζοντα προς το κόλπο της Μουτσούνας διακρίνονται τα ξηρονήσια Καµάρες και το νησί Δονούσα. Όταν ο καιρός είναι καλός µπορεί κανείς εύκολα να διακρίνει κι άλλα νησιά του Αιγαίου, όπως την Ικαρία και την Πάτµο.
Περιηγητές γράφουν για το Φωτοδότη :
«ο Φωτοδότης είναι ένα µοναστήρι στα όρη, σε µια νόστιµη και ωραία ερηµιά, µισή ώρα από το χωριό Απείρανθος, προς τη µεσηµβρία .... »
«Στα περίχωρα της Απεράθου, µισή ώρα περίπου Ν.Α., συναντούµε το µοναστήρι του Φωτοδότη .
Για το κτίσιµο του Φωτοδότη υπάρχουν πολλές παραδόσεις. Μια απ' αυτές είναι η παρακάτω: «Κάποιο καράβι, ταξίδευε κι είχε µεγάλη φουρτούνα. Μια βασιλοπούλα ήταν µέσα στο καράβι. Φοβήθηκε µήπως βουλιάξει το καράβι και πνιγούν και παρακάλεσε το Χριστό να γλιτώσουν και όπου δει φως να φτιάξει ένα µοναστήρι. Και το είδε εκεί πέρα το φως στο Φωτοδότη κι έκτισε το µοναστήρι.
Οι άλλες παραδόσεις.
Το 1678 ο Χόφµαν γράφει: « ... το πιο λαµπρό και πλούσιο είναι το Μοναστήρι του Φωτοδότη στην περιοχή της Απεράνθου, οικοδοµηµένο κατά το τέλος 1182 από τον Ηράκλειο, το γιο του Αυτοκράτορα Αλεξίου Κοµνηνού του Πορφυρογέννητου ... ».
Ο Λίχτλε - το 1790 περίπου - γράφει: «Κτίσθηκε, σύµφωνα µε µια µισοσβηµένη επιγραφή το 1497 και την παράδοση των ντόπιων από µια βασιλοπούλα από την φαµίλια βασιλέων της Κωνσταντινούπολης ... ».
Ο Ντουζί γράφει: «Στα περίχωρα της Απεράθου συναντούµε στο µοναστήρι του Αγίου Iωάννη του Φωτοδότη (το σωστό είναι του Φωτοδότη Χριστού), δυο (το σωστό τέσσερις) ωραίες κολόνες από µάρµαρο αφίτη, δώρο µιας πριγκίπισσας του Βυζαντίου, που γοητευµένη από την οµορφιά του τοπίου και την φιλοξενία που της έγινε σ' ένα ταξίδι της, έστειλε από την Κωνσταντινούπολη αυτά τα πολύτιµα κοσμήματα ... ».

Από εργασία των μαθητών του 1/θέσιου Δημοτικού Σχολείου Δανακού:
Ελένη Τσάφου Α΄τάξη, Δέσποινα Χάλκου Β΄ τάξη, Αντώνης Βιτζηλαίος Γ΄τάξη, Στέλλα Μανιού Δ΄τάξη, Δημήτρης Τσάφος Δ΄τάξη, Σοφία Βάσιλα ΣΤ΄τάξη
Υπεύθυνος Δάσκαλος: Αναστάσιος Κόκκινος

Δανακός Βρύση


Ορισμένα μνημεία και παραδόσεις µμαρτυρούν, ότι ο µικρός συνοικισµός µπορεί να υπήρχε στο Δανακό από την αρχαιότητα. Ο περιηγητής Ντουζί εκφράζει την πιθανότητα ότι στη σηµερινή θέση του Φωτοδότη πιθανόν να υπήρχε αρχαίος ναός του Απόλλωνα. (Δεν βρίσκουµε κανένα σηµάδι που να επιβεβαιώνει αυτή την εικασία, είναι προφανές όµως και θα µπορούσε ακόµη να προσθέσει ότι ο ναός, εάν υπήρξε, ήταν αφιερωµένος στον Απόλλωνα. Αν πάντως υπήρξε κάποιος αρχαίος ναός στην περιοχή του Φωτοδότη, πάνω στον οποίο κτίστηκε ένας χριστιανικός ναός, αυτός πρέπει να 'τανε του Δία και όχι του Απόλλωνα). Η ύπαρξη της στητής πέτρας (υναικας πέτρες) εκεί και µνηµάτων δεν αποκλείει την υπόθεση, να πρόκειται για µενχίρ της εποχής, που σηµαίνει ότι εκεί υπάρχει αρχαίο νεκροταφείο και πιθανόν αρχαίος οικισµός.

Πηγή Δανακός


Η φημισμένη πηγή του έξω από την εκκλησία της Ζωοδόχου Πηγής και το γεγονός ότι ο τόπος είναι κατάλληλος για κτηνοτροφία, πρέπει να συνετέλεσε στην κατοίκηση του τόπου.